کد مطلب:211088 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:144
تعلیمات امام جعفرصادق درباره غذا خوردن
همیشه در امورات باید ریشه كار را پیدا كرد و اصلاحات باید از اصل ریشه صورت گیرد این معنی را كه پیشوای اسلام چهارده قرن پیش در تمام شئون زندگی تعلیم فرمود امروز برای اطباء محرز گردیده كه در بروز امراض می كردند ریشه را به دست آورند تا از آنجا اصلاح شود.
حضرت امام صادق اصلی اساسی بروز امراض جسمانی و روحانی را چون در غذاها می داند در این باره اصراری دارد كه مسلمین از نظر حلال و حرام ماكولات و مشروبات توجه بیشتری داشته باشند تا كمتر مبتلا به امراض و اسقام گوناگون گردند و با بیان آیاتی كه درباره غذا خوردن نازل شده و تصریح نموده كه خوردن غذا باید متضمن حلال بودن آن باشد اعم از این كه حرمت آن از غصب یا مال غیر باشد یا از علل مخفی حرام گوشتی باشد باید مسلمان برای حفظ سلامتی خویش در جسم و جان از غذای حرام و هر مطعوم و مشروب و مأكول حرامی خودداری نماید و لذا امام ششم (ع) پس از تلاوت این آیات كه تعلیم فرموده
یا ایها الذین آمنوا كلوا من طیبات ما رزقناكم و اشكروا لله ان كنتم ایاه تعبدون
سوره بقره آیه 127
ای كسانی كه ایمان آوردید از غذاهای پاك كه برای شما معین شده بخورید و شكر خدا را بنمائید و عبادت و بندگی حق را بجا آورید
یا ایها الناس كلوا مما فی الارض حلالا طیبا و لا تتبعوا خطوات الشیطان انه لكم عدو مبین
سوره بقره 168
ای بشر این جا خطاب به همه مردم جهان است بخورید از آنچه در زمین می روید ولی از پاك و خوب آن كه به وسیله شرع حلال شده و پاك معرفی گردیده چه شما نمی دانید مضار روئیدنی های ناپاك یا حیوانات مضره را برای شهوات پیروی از شیطان نكنید و از هر چه او شما را امر كرده تناول نكنید تا مصون از آفات باشید و بدانید كه شیطان دشمن بزرگ شما می باشد.
و ان لكم فی الانعام لعبرة نسقیكم مما فی بطونه من بین فرث و دم لبنا خالصا سائغا للشاربین
سوره نحل آیه 65
برای شما در این حیوانات بهره و نصیبی قرار داده شد كه از گوشت آنها بخورید و
[ صفحه 270]
از شیر آنها بیاشامید و از پوست آنها لباس تهیه كنید و گوارای شما باد
در این آیه منافع حیوانات را كه برای انسان آفریده شده بیان فرموده است آنگاه امام صادق درباره غذا خوردن خود و غذا دادن به دیگران دستورات سعادت انگیزی می فرماید
قال علیه السلام ینبغی للمؤمن ان لا یخرج من بیته حتی یطعم فانه اعزله
شایسته است هر مرد مؤمن از خانه خود بیرون می آید سیر بیرون آید تا چشمش پی غذای دیگران نباشد و عزت و شرافتش مصون بماند
سماعة بن مهران می گوید سئلت عن اباعبدالله عن الصلوة تحضر و قد وضع الطعام فقال (ع) ان كان فی اول وقت یبدء بالطعام و ان كان قد مضی من الوقت شی ء یخاف تأخیره فلیبدء بالصلوة
پرسیدند اگر سفره گسترده بود و موقع نماز هم بود باید كدام را مقدم داشت فرمود اگر اول وقت است غذا خوردن را مقدم دارید و بعد نماز بخوانید و اگر آخر وقت است و اگر بیم آن می رود كه نماز قضا شود نماز را بخوانید و بعد غذا بخورید چه سفره گسترده و در انتظار گذاشتن دیگران با بودن وقت نماز سزاوار نیست و با شكم گرسنه و سفره گسترده حضور قلب مهیا نمی شود كه نماز درست ادا گردد.
سپس امام (ع) فرمود پیغمبر نهی فرمود از این كه مرد مسلمان در بازار غذا بخورد و در حال راه رفتن غذا بخورد.
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم الاكل فی السوق رنائة عن ابی عبدالله (ع) قال لا تاكل و انت تمشی الا ان تضطر الی ذلك
در حال راه رفتن غذا نخورید و در معابر عام مگر از روی اضطرار.
قال علیه السلام اذا اكلتم فاخلعوا نعالكم فانه اروح لاقدامكم
فرمود در وقت غذا خوردن كفش های خود را بیرون كنید كه پای شما راحت تر خواهد بود با آزادی و آسایش و فراغت بال غذا بخورید كه خوب جویده و هضم شود و با ادب سفره بنشینید.
قال علیه السلام كلوا جمیعا و لا تفرقوا فان البركة مع الجماعة و فی وصیة النبی (ص) لعلی قال یا عیل (ع) لعن الله ثلثه آكل زاده وحده و راكب الفلاة وحده و النائم فی بیت وحده
[ صفحه 271]
فرمود پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است دسته جمعی غذا بخورید پراكنده نشوید تك تك جدا جدا از هم نباشید تفرقه پیدا نكنید مانند افراد قهر و بداندیش نشوید با مهر و محبت و الفت و یگانگی سر سفره با هم بنشینید و با هم برخیزید و به كار هم رسیدگی كنید پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم در وصایای خود با امیرالمؤمنین فرمود یا علی خداوند سه نفر را نفرین نماید آن كس كه تنها غذا بخورد و آن كس كه تنها در بیابانهای بی آب و علف سفر كند و آن كس كه در خانه تنها بدون زن و فرزند بخوابد.
قال علیه السلام اغسلوا ایدیكم قل الطعام و بعده فانه ینفی الفقر و یزید فی العمر و قال اغسلوا ایدیكم فی اناء واحد تحسن اخلاقكم
فرمود قبل از غذا خوردن و بعد از غذا خوردن دست ها و دهان خود را بشوئید كه فقر را برطرف می كند و عمر را زیاد می نماید و در یك ظرف دست شوئی آب بریزید بشوئید تا اخلاق شما نیكو شود یعنی تكبر بر هم نكنید تفرعن و برتری به هم نجوئید همه در یك سطح قرار دارید.
قال علیه السلام لا یذوق الجنب شیئا حتی یسغل یدیه و تیمضمض فانه یخاف منه الوضح یعنی مرد جنب بهتر است چیزی نخورد تا آن كه دستهای خود را بشوید و آب در دهان مضمضه كند كه بیم پیس شدن در آن می رود.
فرمود پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم خدا فرموده است
قال صلی الله علیه و آله و سلم مامن رجل یجمع عیاله و یضع مائدته فیسمون فی اول طعافهم و یحمدون فی اخره فتر فع المائده حتی یغفر لهم و قال رسول الله (ص) الطعام اذا جمع ثلث خصال فقدتم اذا كان من حلال و كثرت الایدی علیه و یسمی فی اوله و حمدلله فی اخره
فرمود خداوند متعال چنین سنت نموده كه سفره ها گسترده شود و همه غذا بخورند هر مردی كه زن و فرزندش را بر سر سفره بنشاند و در اول غذا خوردن بسم الله الرحمن الرحیم بگوید و در آخر شكر خدا كند آن سفره جمع نشود مگر آن كه خداوند تعالی همه آنها را بیامرزد و نعم خود را بر آنها حلال گرداند و باز فرمود غذائی كه سه خصلت در آن جمع شود تمام و كمال است اول آن كه حلال باشد دوم آن كه دستهای زیاد سر سفره برود سوم آن كه در آغاز آن نام خدا و در انجام آن شكر خدا به جا آورده شود امام ششم فرمود پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم خدا فرموده است.
[ صفحه 272]
قال صلی الله علیه و آله و سلم اذا وضعت المائده بین یدیه قال بسم الله اللهم اجعلها نعمة مشكورة تصل بها نعمة الجنه و قال (ع) ما تخمت قط لانی ما رفعت نعمة الی فمی الاسمیت
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم هر وقت سفره در نزدش می گستردند به نام خدا شروع می كرد و می گفت بارالها قرار ده این خوراك را نعمت سپاس شده كه به سبب آن به بهشت برسد و جدم علی (ع) می فرمود من هیچ وقت تخمه نشدم و غذای خود را ترش نكردم زیرا كه لقمه ی زیاد نمی خوردم و در هر لقمه نام خدا را می بردم.
امام صادق (ع) فرمود غذای خود را با نمك شروع كنید و با نمك و یا حلوا ختم كنید زیرا با نمك اشتها غالب می شود و با حلوا هضم آسان می گردد و از هفتاد نوع بلامصون می ماند و نظامی پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم را به ملح اول و حلوای آخر تشبیه كرده و خوب تشبیهی است
حلوای پسین و ملح اول
سر خیل پیمبران مرسل
زیرا به وجود مقدس او غذاهای روحانی هضم و تحلیل می گردد.
پیغمبر نمك را بسیار تعریف فرمود و شخصا عقرب گزیده را به نمك معالجه فرمود و امام صادق علیه السلام فرمود از تمام آنچه خداوند روزی و نصیب شما كرده استفاده كنید به آنها استخفاف نورزید تا نعم الهی بر شما افزون گردد.
قال علیه السلام ان بنی اسرائیل كانوا یسفتحون بالخل و یخیمون به نحن نستفتح بالملح و نختم بالخل
امام صادق علیه السلام فرمود بنی اسرائیل پیش از غذا و پس از آن سركه می خوردند و ما پیروان خاتم النبیین صلی الله علیه و آله و سلم نمك میل می كنیم تا غذا بهتر هضم شود.
قال علیه السلام لا تاكل بالیسری و انت تستطیع به دست چپ خوراك نخورید در حالی كه می توانید با دست راست بخورید دست چپ مخصوص مواضع دفع است و دست راست مخصوص مواضع جلب است.
امام ششم علیه السلام قریب پانصد حدیث درباره غذا خوردن و طریقه آن و دقت در حلال بودن و آداب آن و ادب در اكل و شرب و طریقه بركت دادن به آن و امساك از بدعتها در غذاها تعلیم فرمود غذا را پس از كمی سرد شدن و قبل از آنكه بسیار سرد شود بخورید كه لذت غذای مطبوع در گرم بودن آن است.
قال علیه السلام اطیلوا الجلوس علی الموائد فانها ساعة لا تحسب من اعماركم
[ صفحه 273]
سر سفره بسیار بنشینید و طول دهید نشستن را كه این مدت از عمر محسوب نمی شود یعنی بازخواستی در صرف عمر بر سفره نیست.
امام صادق می فرماید پیغمبر رسمش این بود ته ظرف خود را پاك می كرد و فرمود هر كس ته ظرف خود را پاك كند مثل كسی است كه خوراك آن كاسه را تصدق داده باشد باید هر كس هر قدر میل می كند در ظرف غذا بریزد كه چیزی باقی نماند.
امام ششم فرمود من بدم می آید از كسی كه دست خود را نشسته با حوله پاك كند در حالی كه آلوده به خوراك است باید اول شست و سپس با حوله اختصاصی پاك كرد.
وهب بن عبد ربه می گوید امام صادق پس از غذا و قبل از خوردن مسواك می كرد و با خلال دهان را خوشبو می گردانید و می فرمود بسیار خلال كنید تا لثه ها محكم شود و دندانها بهتر كار كند
قال علیه السلام كل داء من التخمة ما خلا الحمی فانها ثرد و رودا
فرمود هر دردی از معده و پرخوری و تخمه گی شروع می شود مگر تب كوشش كنید غذای زیاد نخورید و معده را سبك نگاهدارید
قال علیه السلام عن آبائه فی وصیة النبی لعلی (ع) قال یا علی اربعة یذهبن ضیاعا الاكل علی الشبع و السراج فی القمر و الزرع فی السنجه و الصنیعة عند غیر اهلها و قال (ص) الاكل علی الشبع یورث البرص
امام صادق از پدرانش تا پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم خدا برسد نقل فرمود كه رسول خدا در وصایایش به علی فرمود یا علی علیه السلام چهار چیز است كه سر و سامان زندگی را به باد می دهد یكی در حالت سیری غذا خوردن - در برابر ماه چراغ افروختن - در شوره زار كشت كردن - به كسی كه اهلیت ندارد احسان كردن و باز فرمود غذا خوردن در حال سیری موجب پیسی و برص می شود.
قال علیه السلام ان الله یبغض كثیر الاكل خداوند دشمن می دارد پرخوری را فرمود هرگاه غذا می خورید و سائل آمد او را سهمی بدهید تا گوارا باشد و او خودش چنین بود سبزی بسیار میل می كرد و می گفت جدم بر طبق غذائی بدون سبزی نمی نشست و در خوردن سیر و پیاز و تره تشویق می فرمود به شرط آنكه با گوشت پخته شود و در آن حال به مسجد نرود.
قال علیه السلام اذا اكلتم العنب فكلوه حبة حبة فانه اهنا و امرا
فرمود انگور را دانه دانه بخورید كه خوشمزه تر و گواراتر است هر روز صبح
[ صفحه 274]
21 عدد مویز سرخ بخورید بیماری نمی شوید جز بیماری مرگ.
قال (ع) من مسئی اشارك فیه ابغض الی الرمان و مامن رمان الا و فیها حبة من الجنه و اذا اكلها الكافر بعث الله عزوجل الیه ملكا فانتزعها
فرمود هیچ چیز بدتر از آن نیست كه برای من كسی شریك خوردن انار شود زیرا در هر انار دانه از دانه های انار بهشت هست و هرگاه یك دانه انار تمام بخورید آن دانه انار بهشتی را خورده اید و اگر كافر از آن یك انار تمام بخورد آن دانه در مزاج او اثر نمی كند.
امام صادق از خوردن میوه ها و نگاهداشتن حیوانات اهلی مانند مرغ و خروس و گوسفند و گاو و غیره ترغیب می فرماید كه همه اینها مواد غذائی می باشد.
حضرت امام صادق اصلی اساسی بروز امراض جسمانی و روحانی را چون در غذاها می داند در این باره اصراری دارد كه مسلمین از نظر حلال و حرام ماكولات و مشروبات توجه بیشتری داشته باشند تا كمتر مبتلا به امراض و اسقام گوناگون گردند و با بیان آیاتی كه درباره غذا خوردن نازل شده و تصریح نموده كه خوردن غذا باید متضمن حلال بودن آن باشد اعم از این كه حرمت آن از غصب یا مال غیر باشد یا از علل مخفی حرام گوشتی باشد باید مسلمان برای حفظ سلامتی خویش در جسم و جان از غذای حرام و هر مطعوم و مشروب و مأكول حرامی خودداری نماید و لذا امام ششم (ع) پس از تلاوت این آیات كه تعلیم فرموده
یا ایها الذین آمنوا كلوا من طیبات ما رزقناكم و اشكروا لله ان كنتم ایاه تعبدون
سوره بقره آیه 127
ای كسانی كه ایمان آوردید از غذاهای پاك كه برای شما معین شده بخورید و شكر خدا را بنمائید و عبادت و بندگی حق را بجا آورید
یا ایها الناس كلوا مما فی الارض حلالا طیبا و لا تتبعوا خطوات الشیطان انه لكم عدو مبین
سوره بقره 168
ای بشر این جا خطاب به همه مردم جهان است بخورید از آنچه در زمین می روید ولی از پاك و خوب آن كه به وسیله شرع حلال شده و پاك معرفی گردیده چه شما نمی دانید مضار روئیدنی های ناپاك یا حیوانات مضره را برای شهوات پیروی از شیطان نكنید و از هر چه او شما را امر كرده تناول نكنید تا مصون از آفات باشید و بدانید كه شیطان دشمن بزرگ شما می باشد.
و ان لكم فی الانعام لعبرة نسقیكم مما فی بطونه من بین فرث و دم لبنا خالصا سائغا للشاربین
سوره نحل آیه 65
برای شما در این حیوانات بهره و نصیبی قرار داده شد كه از گوشت آنها بخورید و
[ صفحه 270]
از شیر آنها بیاشامید و از پوست آنها لباس تهیه كنید و گوارای شما باد
در این آیه منافع حیوانات را كه برای انسان آفریده شده بیان فرموده است آنگاه امام صادق درباره غذا خوردن خود و غذا دادن به دیگران دستورات سعادت انگیزی می فرماید
قال علیه السلام ینبغی للمؤمن ان لا یخرج من بیته حتی یطعم فانه اعزله
شایسته است هر مرد مؤمن از خانه خود بیرون می آید سیر بیرون آید تا چشمش پی غذای دیگران نباشد و عزت و شرافتش مصون بماند
سماعة بن مهران می گوید سئلت عن اباعبدالله عن الصلوة تحضر و قد وضع الطعام فقال (ع) ان كان فی اول وقت یبدء بالطعام و ان كان قد مضی من الوقت شی ء یخاف تأخیره فلیبدء بالصلوة
پرسیدند اگر سفره گسترده بود و موقع نماز هم بود باید كدام را مقدم داشت فرمود اگر اول وقت است غذا خوردن را مقدم دارید و بعد نماز بخوانید و اگر آخر وقت است و اگر بیم آن می رود كه نماز قضا شود نماز را بخوانید و بعد غذا بخورید چه سفره گسترده و در انتظار گذاشتن دیگران با بودن وقت نماز سزاوار نیست و با شكم گرسنه و سفره گسترده حضور قلب مهیا نمی شود كه نماز درست ادا گردد.
سپس امام (ع) فرمود پیغمبر نهی فرمود از این كه مرد مسلمان در بازار غذا بخورد و در حال راه رفتن غذا بخورد.
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم الاكل فی السوق رنائة عن ابی عبدالله (ع) قال لا تاكل و انت تمشی الا ان تضطر الی ذلك
در حال راه رفتن غذا نخورید و در معابر عام مگر از روی اضطرار.
قال علیه السلام اذا اكلتم فاخلعوا نعالكم فانه اروح لاقدامكم
فرمود در وقت غذا خوردن كفش های خود را بیرون كنید كه پای شما راحت تر خواهد بود با آزادی و آسایش و فراغت بال غذا بخورید كه خوب جویده و هضم شود و با ادب سفره بنشینید.
قال علیه السلام كلوا جمیعا و لا تفرقوا فان البركة مع الجماعة و فی وصیة النبی (ص) لعلی قال یا عیل (ع) لعن الله ثلثه آكل زاده وحده و راكب الفلاة وحده و النائم فی بیت وحده
[ صفحه 271]
فرمود پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است دسته جمعی غذا بخورید پراكنده نشوید تك تك جدا جدا از هم نباشید تفرقه پیدا نكنید مانند افراد قهر و بداندیش نشوید با مهر و محبت و الفت و یگانگی سر سفره با هم بنشینید و با هم برخیزید و به كار هم رسیدگی كنید پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم در وصایای خود با امیرالمؤمنین فرمود یا علی خداوند سه نفر را نفرین نماید آن كس كه تنها غذا بخورد و آن كس كه تنها در بیابانهای بی آب و علف سفر كند و آن كس كه در خانه تنها بدون زن و فرزند بخوابد.
قال علیه السلام اغسلوا ایدیكم قل الطعام و بعده فانه ینفی الفقر و یزید فی العمر و قال اغسلوا ایدیكم فی اناء واحد تحسن اخلاقكم
فرمود قبل از غذا خوردن و بعد از غذا خوردن دست ها و دهان خود را بشوئید كه فقر را برطرف می كند و عمر را زیاد می نماید و در یك ظرف دست شوئی آب بریزید بشوئید تا اخلاق شما نیكو شود یعنی تكبر بر هم نكنید تفرعن و برتری به هم نجوئید همه در یك سطح قرار دارید.
قال علیه السلام لا یذوق الجنب شیئا حتی یسغل یدیه و تیمضمض فانه یخاف منه الوضح یعنی مرد جنب بهتر است چیزی نخورد تا آن كه دستهای خود را بشوید و آب در دهان مضمضه كند كه بیم پیس شدن در آن می رود.
فرمود پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم خدا فرموده است
قال صلی الله علیه و آله و سلم مامن رجل یجمع عیاله و یضع مائدته فیسمون فی اول طعافهم و یحمدون فی اخره فتر فع المائده حتی یغفر لهم و قال رسول الله (ص) الطعام اذا جمع ثلث خصال فقدتم اذا كان من حلال و كثرت الایدی علیه و یسمی فی اوله و حمدلله فی اخره
فرمود خداوند متعال چنین سنت نموده كه سفره ها گسترده شود و همه غذا بخورند هر مردی كه زن و فرزندش را بر سر سفره بنشاند و در اول غذا خوردن بسم الله الرحمن الرحیم بگوید و در آخر شكر خدا كند آن سفره جمع نشود مگر آن كه خداوند تعالی همه آنها را بیامرزد و نعم خود را بر آنها حلال گرداند و باز فرمود غذائی كه سه خصلت در آن جمع شود تمام و كمال است اول آن كه حلال باشد دوم آن كه دستهای زیاد سر سفره برود سوم آن كه در آغاز آن نام خدا و در انجام آن شكر خدا به جا آورده شود امام ششم فرمود پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم خدا فرموده است.
[ صفحه 272]
قال صلی الله علیه و آله و سلم اذا وضعت المائده بین یدیه قال بسم الله اللهم اجعلها نعمة مشكورة تصل بها نعمة الجنه و قال (ع) ما تخمت قط لانی ما رفعت نعمة الی فمی الاسمیت
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم هر وقت سفره در نزدش می گستردند به نام خدا شروع می كرد و می گفت بارالها قرار ده این خوراك را نعمت سپاس شده كه به سبب آن به بهشت برسد و جدم علی (ع) می فرمود من هیچ وقت تخمه نشدم و غذای خود را ترش نكردم زیرا كه لقمه ی زیاد نمی خوردم و در هر لقمه نام خدا را می بردم.
امام صادق (ع) فرمود غذای خود را با نمك شروع كنید و با نمك و یا حلوا ختم كنید زیرا با نمك اشتها غالب می شود و با حلوا هضم آسان می گردد و از هفتاد نوع بلامصون می ماند و نظامی پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم را به ملح اول و حلوای آخر تشبیه كرده و خوب تشبیهی است
حلوای پسین و ملح اول
سر خیل پیمبران مرسل
زیرا به وجود مقدس او غذاهای روحانی هضم و تحلیل می گردد.
پیغمبر نمك را بسیار تعریف فرمود و شخصا عقرب گزیده را به نمك معالجه فرمود و امام صادق علیه السلام فرمود از تمام آنچه خداوند روزی و نصیب شما كرده استفاده كنید به آنها استخفاف نورزید تا نعم الهی بر شما افزون گردد.
قال علیه السلام ان بنی اسرائیل كانوا یسفتحون بالخل و یخیمون به نحن نستفتح بالملح و نختم بالخل
امام صادق علیه السلام فرمود بنی اسرائیل پیش از غذا و پس از آن سركه می خوردند و ما پیروان خاتم النبیین صلی الله علیه و آله و سلم نمك میل می كنیم تا غذا بهتر هضم شود.
قال علیه السلام لا تاكل بالیسری و انت تستطیع به دست چپ خوراك نخورید در حالی كه می توانید با دست راست بخورید دست چپ مخصوص مواضع دفع است و دست راست مخصوص مواضع جلب است.
امام ششم علیه السلام قریب پانصد حدیث درباره غذا خوردن و طریقه آن و دقت در حلال بودن و آداب آن و ادب در اكل و شرب و طریقه بركت دادن به آن و امساك از بدعتها در غذاها تعلیم فرمود غذا را پس از كمی سرد شدن و قبل از آنكه بسیار سرد شود بخورید كه لذت غذای مطبوع در گرم بودن آن است.
قال علیه السلام اطیلوا الجلوس علی الموائد فانها ساعة لا تحسب من اعماركم
[ صفحه 273]
سر سفره بسیار بنشینید و طول دهید نشستن را كه این مدت از عمر محسوب نمی شود یعنی بازخواستی در صرف عمر بر سفره نیست.
امام صادق می فرماید پیغمبر رسمش این بود ته ظرف خود را پاك می كرد و فرمود هر كس ته ظرف خود را پاك كند مثل كسی است كه خوراك آن كاسه را تصدق داده باشد باید هر كس هر قدر میل می كند در ظرف غذا بریزد كه چیزی باقی نماند.
امام ششم فرمود من بدم می آید از كسی كه دست خود را نشسته با حوله پاك كند در حالی كه آلوده به خوراك است باید اول شست و سپس با حوله اختصاصی پاك كرد.
وهب بن عبد ربه می گوید امام صادق پس از غذا و قبل از خوردن مسواك می كرد و با خلال دهان را خوشبو می گردانید و می فرمود بسیار خلال كنید تا لثه ها محكم شود و دندانها بهتر كار كند
قال علیه السلام كل داء من التخمة ما خلا الحمی فانها ثرد و رودا
فرمود هر دردی از معده و پرخوری و تخمه گی شروع می شود مگر تب كوشش كنید غذای زیاد نخورید و معده را سبك نگاهدارید
قال علیه السلام عن آبائه فی وصیة النبی لعلی (ع) قال یا علی اربعة یذهبن ضیاعا الاكل علی الشبع و السراج فی القمر و الزرع فی السنجه و الصنیعة عند غیر اهلها و قال (ص) الاكل علی الشبع یورث البرص
امام صادق از پدرانش تا پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم خدا برسد نقل فرمود كه رسول خدا در وصایایش به علی فرمود یا علی علیه السلام چهار چیز است كه سر و سامان زندگی را به باد می دهد یكی در حالت سیری غذا خوردن - در برابر ماه چراغ افروختن - در شوره زار كشت كردن - به كسی كه اهلیت ندارد احسان كردن و باز فرمود غذا خوردن در حال سیری موجب پیسی و برص می شود.
قال علیه السلام ان الله یبغض كثیر الاكل خداوند دشمن می دارد پرخوری را فرمود هرگاه غذا می خورید و سائل آمد او را سهمی بدهید تا گوارا باشد و او خودش چنین بود سبزی بسیار میل می كرد و می گفت جدم بر طبق غذائی بدون سبزی نمی نشست و در خوردن سیر و پیاز و تره تشویق می فرمود به شرط آنكه با گوشت پخته شود و در آن حال به مسجد نرود.
قال علیه السلام اذا اكلتم العنب فكلوه حبة حبة فانه اهنا و امرا
فرمود انگور را دانه دانه بخورید كه خوشمزه تر و گواراتر است هر روز صبح
[ صفحه 274]
21 عدد مویز سرخ بخورید بیماری نمی شوید جز بیماری مرگ.
قال (ع) من مسئی اشارك فیه ابغض الی الرمان و مامن رمان الا و فیها حبة من الجنه و اذا اكلها الكافر بعث الله عزوجل الیه ملكا فانتزعها
فرمود هیچ چیز بدتر از آن نیست كه برای من كسی شریك خوردن انار شود زیرا در هر انار دانه از دانه های انار بهشت هست و هرگاه یك دانه انار تمام بخورید آن دانه انار بهشتی را خورده اید و اگر كافر از آن یك انار تمام بخورد آن دانه در مزاج او اثر نمی كند.
امام صادق از خوردن میوه ها و نگاهداشتن حیوانات اهلی مانند مرغ و خروس و گوسفند و گاو و غیره ترغیب می فرماید كه همه اینها مواد غذائی می باشد.